محمود خلیلی در سال ۱۳۲۹ در سفری به استان خوزستان متوجه شد که یکی از فرآورده های پرارزش نفت، یعنی گاز مایع، بدون استفاده سوزانده می شود.
محمود خلیلی ، فرزند شیخ رمضانعلی خلیلی متولد اردیبهشت ماه سال ۱۲۸۴ شمسی در شهر تهران (در خانواده ای پر جمعیت و کم بضاعت) بود.
محمود خلیلی ابتدا به تدریس در دو مدرسه دارالمعلمین و علمیه تهران مشغول بود؛ وی در کنار تدریس، مسئول آزمایشگاه مدرسه دارالمعلمین نیز شد. اما معلمی شغل آینده ی او نشد و در نهایت وی وارد بازار کار شد. محمود خلیلی مغازه را به نام کارخانه تعمیرات الکترومکانیکی خلیلی راه اندازی کرد و در آنجا به نصب ماشین آلات صنعتی، تعمیر ماشین های سنگین و سبک، پر کردن باتری و همچنین بستن آرمیچر چراغ گاز تهران پرداخت.
محمود خلیلی در گذر زمان و با تلاش و ممارست خود، پروژه های فنی بیشتری گرفت. جالب است بدانید او با مجلس نیز همکاری کرد و برای آن ها شمارنده الکتریکی ساخت! همچنین سیستم برق رسانی شهربانی و زندان قصر را نیز به روز کرد.
محمود خلیلی در سال ۱۳۱۷ شمسی به عنوان رئیس اداره برق تهران انتخاب شد. او در همین دوران، اولین کارخانه برق دولتی را راه اندازی کرد. جالب است بدانید ساخت دکل های برق و کابل کشی برای بخش خانگی از همان سال آغاز شد…
در آن سال ها بیش از ۹۰ درصد خانه های شهر تهران فاقد روشنایی بود! مردم آن دوره که چنین چیزی تابحال ندیده بودند، علیه محمود خلیلی شکایت کردند (بیش از ۴۰۰ اعلام جرم علیه محمود خلیلی)!
جالب است بدانید محمود خلیلی در برهه ای از زندگی خود، یک گاوداری بزرگ راه اندازی کرد و در برهه ای دیگر نیز یک کارخانه چینی سازی.
محمود خلیلی فوق العاده باهوش و بسیار دقیق بود؛ او برای بسیاری از کارهایی که قصد انجام آن را داشت، از ماه ها قبل تحقیق، مطالعه و برنامه ریزی می کرد.
خرید پکیچ رادیاتور با قیمت شرکتی
محمود خلیلی و تلاش برای رفع مشکل کمبود آب
از جمله مشکلات روز کشور در سال های ۱۳۲۵ شمسی، مشکل کم آبی بود! محمود خلیلی به همراه یکی از دوستان خود در سال ۱۳۲۵ شمسی، حفاری تخصصی را آغاز کرد تا با این روش بتواند جلوی مشکل کم آبی را بگیرد.
او مدتی بعد به ایالات متحده آمریکا و اروپا سفر کرد تا با روش روز حفاری دنیا آشنا شود. اما این سفر زمینه ساز اتفاقی عجیب در زندگی وی آینده ی ایران بود. محمود خلیلی در سفر خود دید که مردم ایالات متحده آمریکا و اروپا از یک انرژی به نام گاز برای آشپزی، تهیه آب گرم و انرژی خانه های خود استفاده می کنند…
ماجرای تولد برند بوتان
محمود خلیلی در سال ۱۳۲۹ شمسی، سفری به استان خوزستان داشت، وی در این سفر متوجه شد که یکی از فرآورده های پرارزش نفت، گاز مایع می باشد؛ گاز مایعی که بدون استفاده سوزانده می شود…!
او بر این باور بود که می توان از گاز مایع استفاده های ارزشمندی داشت! پس از ملی شدن صنعت نفت در ایران به همراه پسر خود یعنی محسن خلیلی راهی اروپا و ایالات متحده آمریکا شد تا بتواند صنعت گاز مایع را در ایران پایه گذاری نماید. او در ادامه با دریافت امتیاز توزیع و عرضه گاز مایع از شرکت نفت ایران و انگلیس ، شرکت بوتان را پایه گذاری نمود. هنگامی که کسی گاز را نمی شناخت، محمود خلیلی موفق شد گاز را به خانه های مردم برساند.
خریدقطعات آبگرمکن بوتان
در سال ۱۳۳۳ شمسی او، واحد کوچکی برای تولید محصولات گازسوز و سیلندر گاز و اجاق گاز سوز راه اندازی کرد! کارگاه وی ابتدا در سه راه آذری شهر تهران راه اندازی شد و سپس به چهاردانگه منتقل شد. در سال ۱۳۸۰ شمسی نیز کارخانه به شهر صنعتی کاوه منتقل شد و به سرعت هر چه بیشتر توسعه یافت!
در سال های ۱۳۵۷ شمسی و ۱۳۵۸ شمسی، شرکت بوتان دچار بحران مالی شد و خانواده خلیلی برای سرپا نگه داشتن شرکت همگی خانه های خود را فروختند تا بتوانند حقوق کارگرهای خود را بدهند! شرکت بوتان با تلاش های محسن خلیلی شامل قانون مصادره نشد.
شرکت بوتان در سال ۱۳۳۲ شمسی به کوشش محمود خلیلی و فرزند وی محسن خلیلی با هدف توزیع گاز مایع پایه گذاری شد! پس از گذشت مدت کوتاهی، گروه صنعتی بوتان با هدف تولید لوازم گازسوز از جمله اجاق گازسوز تاسیس شد. جالب است بدانید در حال حاضر چیزی بیش از ۱۲ میلیون خانواده از محصولات بوتان استفاده می کنند.
در سال ۱۳۳۳، با همراهی مهندس محسن خلیلی واحد کوچکی برای تولید نسل اول محصولات گاز سوز و سیلندرهای گاز شکل گرفت که به سرعت توسعه یافت، ده سال بعد، شرکت مستقل صنعتی بوتان اولین و بزرگترین تولیدکننده لوازم گازسوز و سیلندر گاز در ایران به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.
محمود خلیلی عراقی به موقع متوجه شد که راه حل نهایی در ایجاد وتاسیس تولید وصنعت وابسته به بخش خصوصی است.به این ترتیب او را باید یکی از نخستین مدیران دولتی دانست که درمیانه های عمرمدیریت،راه بخش خصوصی را درپیش گرفت.او یکی از کارآفرینان بود که پس از تجربه کار در دولت به بخش خصوصی آمد و شرکت حفاری را برای رساندن آب به مزارع و روستاها تاسیس و در آن سرمایه گذاری کرد.
محمود خلیلی، اسفندیار یگانگی و محسن خلیلی موسسان شرکت بوتان بودند.
چند سال بعد بود که محسن خلیلی پیشنهاد وسایل ساخت و وسایل گازسوز را به پدرش داد. نخستین محصول این شرکت آبگرمکن ایستاده ۴۰گالنی با کنترل ترموستاتیک بود. در یک کارگاه کوچک که برای این کار در نظر گرفته شده بود و به مررو ساخت اجاق های رومیزی و پلوپزهای یک تا ۴شعله شروع شد و چندی بعد با همکاری مهندس محسن غفاری و استفاده از تکنیک های تازه لعاب کاری، تولیدات افزایش یافت.
در سال ۱۳۴۳ شرکت صنعتی بوتان سهامی خاص تاسیس شد. شرکت بوتان به سرعت رشد و توسعه پیدا می کرد، پس باید راه های مناسب تری می یافتند تا به صنعتی که شتاب پیدا می کرد، کمک شود. شرکت بوتان در سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۵ چون جاده ارتباطی آبادان به تهران بسیار بد بود، ناچار از طریق سرهم کردن وسایل باقی مانده از جنگ جهانی و تانک وارداتی از کشور آلمان موفق به ساخت نخستین تریلر به ظرفیت ۱۲تن شد. در سال ۱۳۴۳، شرکت صنعتی بوتان به صورت شرکت مستقل از شرکت بوتان تاسیس شد.
شرکت بوتان که سالها به بهترین شکل مدیریت شده بود، در سالهای پس از جنگ، با تمهیداتی که محسن خلیلی عراقی اندیشید به بهترین شکل، اصلاح ساختار شد وهمزمان با موج تازهای که در صنعت پدیدار شد، به عنوان واحدی موفق خودنمایی کرد به همین دلیل است که اورا مدیری خلاق وحائز همه شرایط کارآفرینی میدانم.
در سال 1343 شرکت صنعتی بوتان سهامی خاص تاسیس شد. شرکت بوتان به سرعت رشد و توسعه پیدا می کرد، پس باید راه های مناسب تری می یافتند تا به صنعتی که شتاب پیدا می کرد، کمک شود. شرکت بوتان در سال 1332 تا 1335 چون جاده ارتباطی آبادان به تهران بسیار بد بود، ناچار از طریق سرهم کردن وسایل باقی مانده از جنگ جهانی و تانک وارداتی از کشور آلمان موفق به ساخت نخستین تریلر به ظرفیت 12تن شد. عباس چمران که در دانشکده فنی با محسن خلیلی دوست بود، در نصب تانک بر روی واگن و ایجاد ایستگاه تخلیه و بارگیری در خرمشهر و تپه سفید توفیق حاصل کردند.
در سال 1343، شرکت صنعتی بوتان به صورت شرکت مستقل از شرکت بوتان تاسیس شد. این شرکت پس از استقلال در سال 1347 ظرفیت تولید سیلندر را به 100 عدد در روز رساند. در سال 1354 تولید مخزن دوکیلویی معروف به پیک نیک با ظرفیت روزانه 200عدد از خط تولید سیلندر جدا شد و تولید هر دو محصول رشد پیدا کرد.
امروزه بوتان همچنان در زمره برترین برند ها ی ایرانی در زمینه آبگرمکن دیواری گازی، شوفاژ دیواری گازی ، کولر گازی و … است.
دوره نوین فعالیتهای شرکت بوتان از سال ۱۳۶۷ آغاز شد ومحسن خلیلی عراقی با درک صحیح اقتضای زمانی وتکیه بر خلاقیت ونوآوری همکارانش موفق شد دوره جدیدی را درفعالیتهای شرکت به ثبت برساند. پس از توفیق در طراحی محصولات تازه، دردورهای 7ساله تولید شرکت بوتان 10 برابر شد و دراین مدت قطعاًت تولیدی شرکت بوتان جایگزین قطعاًت وارداتی شد به این ترتیب استراتژی صادرات در دستور کار شرکت قرار گرفت.
اگر امروز محصولات بوتان را در اکثر خانهها میبینیم واز کیفیت آن راضی هستیم، باید آن را مدیون تلاشها وخلاقیتهای خانواده خلیلی بدانیم که قریب به نیم قرن در اقتصاد ایران حضور دارند.
کارآفرینی به شیوه محمود خلیلی: بنیانگذار صنعت گاز مایع در ایران و شرکت بوتان
مجلدی دیگر از مجموعه یکصد جلدی «کارآفرینان بزرگ ایران» به شرح زندگی «محمود خلیلی»، بنیانگذار صنعت گاز مایع و شرکت بوتان و تحلیل عوامل موفقیت وی به عنوان الگویی برای دیگر کارآفرینان اختصاص یافته است. کتاب مشتمل بر 4 فصل با عناوین تاریخچه صنعت گاز؛ «بوتان» از آغاز تا امروز؛ زندگی و روزگار محمود خلیلی و تحلیل عوامل موفقیت بنیانگذار صنعت گاز مایع در ایران است.
تشکر از سایت گیسوم