به گزارش خبرنگار مهر، افت فشار گاز از یک سو و سرما و یخ بندان در شهرهای شمالی کشور از سوی دیگر شرایط سخت و بحرانی را برای مردم و دولت به وجود آورده است. این وضعیت بغرنج تا جایی پیش رفته که مسئولان امر نسبت به این موضوع هشدار میدهند به طوری که محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در رابطه با این موضوع گفت: با همین شیوه مصرف، در تأمین سوخت برای مازندران و خراسان رضوی دچار چالش میشویم
وی ادامه داد: وزارت نفت تمامی امکانات خود را برای تأمین گاز کشور پای کار آورده است. شب گذشته شب سختی برای شبکه شمال شرق کشور بود. اگر نحوه مصرف به صورت فعلی ادامه دار باشد دچار چالش تأمین سوخت برای خراسان شمالی، جنوبی، رضوی و مازندران خواهیم شد. دو استان پرمصرف ما یعنی مازندران و خراسان رضوی در منطقه سرما قرار گرفتند که کار مارا با چالش روبه رو میکند.
به گفته جولایی افزایش مصرف گاز در بخش خانگی از یک سو و قطع سوآپ گازی از سوی ترکمنستان شرایط بحرانی را برای مردم به خصوص در شمال کشور رقم زده، چرا که افت فشار گاز در برخی از مناطق شمالی کشور منجر به قطعی مقطعی گاز شده و این نگرانی را برای مردم به وجود آورده که مبادا قطعیهای گاز به صورت گسترده اتفاق بیفتد.
سیطره تهرانیها بر گاز ایران
در روزهای گذشته مصرف گاز در بخش خانگی از ۶۸۵ میلیون متر مکعب گذر کرد که تهرانیها به مصرف ۱۴ درصدی نسبت به کل کشور از این میزان ۱۲۵ میلیون متر مکعب در روز مصرف داشتند. اما حالا خبر رسیده گاز ۱۶۰۰ مشترک بدمصرف تهرانی قطع شد خبری که مدیرعامل شرکت گاز استان تهران آن را تأیید کرد و گفت: مصرف گاز در تهران ۱۲۵ میلیون متر مکعب مصرف در روز گذشته بوده است، به همین دلیل گاز ۱۶۰۰ مشترک بدمصرف را در تهران قطع کردیم.
به گفته وی این دسته از مشترکان تعهد میدهند که میزان مصرف خود را اصلاح کنند و یا ایراداتی که در ساختمان شأن وجود دارد برطرف کنند و بعد از این تعهد گاز آنها راوصل میکنیم و کنتور آنها مجدداً ۱۰ روز دیگر قرائت می شوداگر این روند مصرف رو به کاهش نباشد مجدداً قطع میشود. یعنی این دوره تکرار خواهد شد. این ساله باید هشدار جدی برای مشترکان باشد چرا که به نظر میرسد در این شرایط بحرانی نگاه جدی تر به مشترکان بد مصرف وجود دارد.
مدیر عامل شرکت گاز استان تهران اضافه کرد: مشترکانی که در منازل خود که استخر دارند باید استخرشان را خالی کنند، در غیر این صورت گاز واحدشان را قطع میکنیم، در شرایط کنونی گاز استخرهای عمومی را قطع کردیم و قرار نیست خصوصیها برقرار باشند؛ در صورتی که مردم با ما همکاری داشته باشند، به این مرحله که قطعی گاز حادث شود نخواهیم رسید.
اقبالِ بدِ استانهای شمالی
سردترین ایستگاهها به ترتیب مربوط به «مهدی شهر» با دمای ۲۴.۵-، «فریمان» ۲۳.۵-، «سراب» و «گلمکان» با دمای ۲۱.۸- درجه سلسیوس بوده است. این سرما و برودت هوا گمانه زنیهایی را برای قطعی گاز در مناطق شمالی به خصوص خراسان رضوی را به وجود آورده است. اما سخنگوی شرکت ملی گاز در رابطه با این موضوع به مهر گفت: صنعت گاز از گستردگی فراوانی برخوردار است و ممکن است در برخی از آسانها ممکن است به علت افت فشار گاز شدید رخ داده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در استانها و شهرهای شمالی قطعی گاز اتفاق افتاده است گفت: تا کنون در هیچ یک از استانهای ایران قطعی گاز وجود نداشته است و آنچه که مردم تجریه کرده اند افت شدید گاز یا مشکلات فنی بوده است، به عنوان مثال در خواف مشکلات فنی ایجاد شده بود که پس از برسیهای لازم برطرف و گاز مجدداً وارد مدار شد.
اعظمی اضافه کرد: تجربه سال ۱۳۸۶ که یکی از سردترین سالهای کشور بود سامانه سردی وارد کشور شد که تنها ۵۰ درصد کشور را در گیر کرده بود و ماندگاری کمتری نسبت به شرایط کنونی داشت.
سخنگوی شرکت ملی گاز اضافه کرد: استانهای خراسان رضوی، گلستان، خراسان شمالی و جنوبی و همچنین شرق مازندران بیشترین افت فشار گاز را دارند، به همین دلیل از هموطنان خواهشمندیم با کاهش حداقلی دمای گاز و مصرف بهینه به همشهریان و هموطنان خود را یاری کرده تا بتوان بدون هیچ قطعی گاز از روزهای سرد سال عبور کنیم.
قطعی گاز در برخی از استانها
پس از بارها تأیید و تکذیب قطعی گاز حالا خبر آمده گاز برخی از شهرهای خراسان رضوی روز گذشته قطع شده است و مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی روز گذشته در رابطه با وضعیت گاز رسانی به این استان گفت: از صبح امروز در شهرستانهای کاشمر، نیشابور، سبزوار، بردسکن و تربت جام قطعی گاز ناشی از افت فشار داریم.
به گفته این مقام مسئول در تمامی نقاط استان دچار افت شدید گاز شده اند، همچنین به دنبال سوخت جایگزین گاز هستیم تا حد اقل مشکلات را داشته باشیم اما سعی شده با تدابیر در نظر گرفته شده سوخت جایگزین را توزیع کرده و در تلاشی تا از گسترش قطعی گاز جلوگیری کنیم.
مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی در خاتمه اضافه کرد: خراسان رضوی سختترین شرایط ۱۵ سال اخیر را تجربه میکند و امید میرود که مردم این مرز و بوم ما را در این شرایط همیاری کنند و با صرفه جویی از قطعی گسترده در این شرایط جلوگیری شود.
البته موضوع به همین جا ختم نمیشود و مدیرعامل شرکت گاز استان مازندران با ابراز نگرانی در رابطه با وخامت اوضاع در این استان گفت: به دلیل مصرف بیش از حد گاز در بخش خانگی شهرهای شیرگاه، بهشهر، آمل و بابل بیشتر در معرض خطر قطع گاز هستند.
آبفای تهران هم هشدار داد
اما موضوع تنها قطعی گاز مساله مورد بحث نیست بلکه یخ زدگی نیروگاهها و کنتورهای گاز مسألهای است که جای تأمل دارد و در خصورت یخ زدگی نیروگاهها علاوه بر قطعی گاز باید در انتظار خاموشیها باشیم سید اعتضاد مقیمی، مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو در رابطه با این موضوع گفت: در شرایط فعلی با محدودیت شدید سوخت برای نیروگاهها مواجه هستیم، در حوزه برق رسانی مشکل جدی وجود ندارد، در حوزه آب نیز در برخی مناطق با یخ زدگی لولههای داخلی واحدهای مسکونی مواجه هستیم که در حال برطرف شدن است.
شرکت آب و فاضلاب استان تهران هم در اطلاعیهای نسبت به احتمال یخزدگی کنتور آب در برخی مناطق شهر و استان تهران طی امشب و روزهای آینده هشدار داد. در این اطلاعیه آمده بود عایقبندی کنتور و لولههای آبرسانی در پیشگیری از یخزدگی مؤثر است و توصیه میشود با قرار دادن پشمشیشه، گونی کنفی و پوشال در محفظه کنتور و عایق کردن لولههای سطحی از یخزدگی انشعاب و کنتور جلوگیری کرد.
تعطیلی ادارات تهران میتواند چاره ساز باشد؟
اگرچه هفته گذشته گمانه زنیهایی برای تعطیلی ادارات و مدارس در برخی از استانها مطرح بود اما روزهای گذشته نه تنها برخی از ادارات استان گلستان به علت کمبود گاز تعطیل شد تا شاید گرهگشای ناترازی گاز باشد. اما این تمام ماجرا نیست چرا که در روز جاری برای دومین روز متوالی نه تنها ادارات و مدارس استانهای شمالی تعطیل شد بلکه ادارات تهران هم برای کاهش مصرف گاز و جبران ناترازی گاز به تعطیلی کشاند، همچنین بسیاری از جایگاههای سوخت CNG هم در استانهای شمالی تعطیل و برخی از استانها در بخش خانگی افت فشار گاز و قطعی مقطعی گاز را تجربه کردند. جواد اوجی وزیر نفت در رابطه با این موضوع گفته بود: در شمال شرق کشور شاهد افت فشار گاز بودیم؛ این مساله هشداری برای مصرف کنندگان و مشترکان شرکت ملی گاز است.
بیم و امیدهای جلوگیری از قطعی گاز
با راه کارهایی ساده میتوان در مصرف گاز صرفه جویی کرد که نیازمند تصمیمات جدی از سوی دولت و همراه مردم است، به عنوان مثال دو جداره و عایق کردن درها و پنجرهها، بررسی وضعیت سلامت دودکشها و برطرف کردن معایب، استفاده از پردههای ضخیم، رعایت دمای ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی گراد، استفاده از لباسهای گرم و مناسب در منزل، بستن کانالهای کولر با پوششهای ضخیم و مناسب، بررسی وضعیت سلامت موتورخانهها و انجام تعمیرات و سرویسهای دورهای، انتخاب سیستم گرمایشی با مصرف بهینه، استفاده از سیستم ترموستاتیک جهت تنظیم هوشمندانه دمای خانه و…. از جمله راهکارهای کاهش هدر رفت انرژی و استفاده تمامی هموطنان از این نعمت الهی است.
صرفه جویی؛ حمایت مردم از مردم
این طور که به نظر میرسد در شرایط فعلی نیازمند تدبیر جدی از سوی دولت و همکاری مردم هستیم تا زمستان سرد را پشت سر گذاشته و برنامههای جدی از شیوههای نوین گرمایشی در ساختمانهای دولتی و مسکونی، دوجداره کردن پنجرهها، عایق سازی دیوارها تا فرهنگ سازی صورت بگیرد. چرا که طی یک هفته مصرف گاز از ۶۰۰ میلیون متر مکعب به ۷۰۰ میلیون متر مکعب رسید، در صورتی که مصرف بخش خانگی باید ۵۶۰ میلیون متر مکعب باشد و این مساله به معنای ناترازی گاز و مرز هشدار در کشور است. همچنین در صورتی که تهرانیها دمای خانه خود را کمی کاهش دهند میتوان به مداومت گاز رسانی به شمال کشور امید داشت و همیهنان ما با افت فشار گاز و قطعی گاز دست و پنجه نرم نمیکنند.
اخبار تایید شده از قطعی گاز
مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز اوضاع گاز را بحرانی اعلام کرده و به ایلنا گفته است: «مصرف بخش خانگی به مرز 700 میلیون مترمکعب رسیده و این در حالی است که ما باید رقم مصرف را به زیر 570 میلیون مترمکعب در روز برسانیم تا از این اوضاع خارج شویم، یعنی باید 100 میلیون مترمکعب کمتر از میزان کنونی مصرف داشته باشیم.» به نظر میرسد راهکار وزارت نفت و شرکت ملی گاز برای «کمتر مصرف کردن» مساوی با «قطع کردن گاز» بوده است. در مشهد، یکی از کانونهای بحرانی گاز طبیعی، رییس اتاق اصناف مشهد از تغییر ساعت تعطیلی شبانه واحدهای صنفی از ساعت ۲۰ به ۱۸ از مورخ ۲۵ دی ماه تا انتهای هفته جاری خبر داده است تا بلکه مصرف گاز مدیریت شود. هادی مخملی این تصمیم را بر مبنای دستورالعمل «ستاد انرژی خراسان رضوی» عنوان کرده و هشدار داده که «با متخلفین و واحدهای صنفی که این دستورالعمل را رعایت نکنند، برخورد خواهد شد.» محمدرضا حسیننژاد، استاندار خراسان شمالی پیش از این از تعطیلی بازارها به عنوان یک «راهکار» نام برده و گفته بود که «توزیع نفت سفید در مناطقی که احتمال قطعی گاز وجود دارد باید آغاز شود و منتظر قطع شدن گاز نباشیم.»فیلمهایی نیز از استان خراسان رضوی و فارس منتشر شده که بر اساس آنها، مردم در تاسیسات بوتان گاز سبزوار برای گرفتن کپسول گاز صف کشیدهاند یا گاز اصناف مختلف جز نانواییها قطع شده است. شهرستان سبزوار حدود ۱۰۷ هزار مشترک گاز خانگی دارد که از صبح امروز بر اثر افت فشار، گاز ۱۶ هزار مشترک در منطقه توحیدشهر سبزوار قطع شده است. محمد هداییپور، مدیرعامل شرکت گاز استان تهران نیز اعلام کرده از روز جمعه گاز ۱۶۰۰ مشترک با عنوان «بدمصرف» در تهران قطع شده است.
«تسنیم» به نقل از مدیرعامل شرکت گاز استان گلستان گزارش داده که فشار گاز در بخشی از مناطق شهر گرگان به شدت افت کرده و بخشی قطع شده است و تاکنون مشترکان چالهباغ، گرگان جدید، لادن، گلشهر و مسکن مهر سعدآباد (زیتون) با افت شدید و قطع گاز مواجه شدهاند. گاز در برخی مناطق گرگان مانند چشمانداز و صیاد نیز به سبب افت فشار و ضعیف بودن رگلاتورها به صورت موردی قطع شده است. برخی اخبار از قطع شدن گاز در مناطقی چون خواف، شهری در استان خراسان رضوی خبر دادهاند. فرماندار این شهر اعلام کرده که قطعی گاز در برخی مناطق خواف به دلیل افت شبکه گاز بوده است. سید علی موسوی، معاون هماهنگی امور عمرانی فرماندار تربت حیدریه نیز گفته است: بر اساس اختیارات حاصل از مصوبه استانی کارگروه مدیریت بحران خراسان رضوی گاز تمام مشترکان این شهرستان جز مراکز درمانی و خانگی قطع شد. مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی نیز گفته است از صبح دیروز در شهرستانهای کاشمر، نیشابور، سبزوار، بردسکن و تربت جام قطعی گاز داریم.
در حال حاضر دم دستیترین کاری که برای عبور از این بحران صورت گرفته تعطیلی مدارس و ادارات دولتی است. در عین حال بخش خصوصی کار خود را میکند و همچنان به فعالیت ادامه میدهد. اما مراکز دولتی 21 استان با تصمیم استانداران به حالت نیمه تعطیل یا تعطیل درآمدهاند. در این میان، 6 استان کشور نیز با خطر قطعی گاز روبهرو شدهاند. به گفته وزیر نفت، جمعه شب گذشته فشار گاز در استانهای شمالی کشور کاهش یافته است موضوعی که خطر قطع بخش خانگی در برخی استانها و مناطق را جدی میکند. وزیر نفت همچنین افت فشار گاز در استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، گلستان و سمنان را نگرانکننده خوانده است. اما خطر قطعی گاز فقط مختص این پنج استان نیست. مدیرعامل شرکت گاز مازندران هشدار داده که «احتمال قطع گاز مشترکان خانگی در صورت تداوم افزایشی مصرف این انرژی در شهرستانهای بهشهر، گلوگاه، بابل و آمل وجود دارد.» به گفته اوجی واردات گاز از ترکمنستان نیز از جمعه قطع شده و از آنجا که برودت هوا و برف و باران همچنان تا پایان هفته ادامه دارد؛ احتمال اختلال در گازرسانی در روزهای آینده بالاست.
اثر اقتصادی بحران گاز
بهطور میانگین در سال گذشته حدود ۶۵۰ میلیون مترمکعب در روز در کشور گاز مصرف شده که از این مقدار روزانه ۳۳۵ میلیون مترمکعب در بخش خانگی، ۱۹۵ میلیون مترمکعب در نیروگاهها و ۱۲۵ میلیون مترمکعب در صنایع مصرف شده است. این اعداد به این معناست که بهطور متوسط بخش خانگی و تجاری سهم ۵۱ درصدی، نیروگاهها سهمی ۳۱ درصدی و صنایع سهمی ۱۹ درصدی از مصرف گاز کشور دارند. وبسایت «فردای اقتصاد» مینویسد: رسیدن سهم بخش خانگی به بیش از ۸۰ درصد در حال حاضر به این معناست که از سهم صنایع و نیروگاهها به شکل چشمگیری کاسته شده است. با توجه به اینکه نزدیک به ۵ درصد گاز تولیدی کشور نیز صرف صادرات میشود، میتوان برآورد کرد که در حال حاضر سهم صنایع و نیروگاهها از گاز تولیدی کشور حدود تنها ۱۵ درصد است. از اینرو بسیاری از صنایع در هفتههای اخیر مجبور به تعطیلی یا نهایتا استفاده از سوخت مایع شدهاند.